بررسی جمله های مرکب زبان فارسی و شیوه آموزش آنها به غیرفارسی زبانان

با توجه به اهمیت روزافزون آموزش علمی زبان فارسی به غیرفارسی زبانان، این پژوهش جهت بررسی ضرورت و چگونگی آموزش جمله های مرکب زبان فارسی که یکی از پیچیده ترین بخشهای نحو زبان را تشکیل می دهند، انجام گرفته است . جهت تامین این هدف کارهای زیر انجام شده است . ابتدا جمله های مرکب زبان فارسی به روش توصیفی مورد تجزیه تحلیل نحوی و معنایی قرار گرفت . براساس این توصیف و تجزیه و تحلیل مشخص شده است که بطور کلی سه نوع جمله مرکب در زبان فارسی وجود دارد: جمله همپایه (مرکب)، جمله ناهمپایه (پیچیده)، و جمله خوشه ای (همپایه-ناهمپایه). جمله همپایه از ترکیب جمله وارده هایی بوجود می آید که همگی از لحاظ نحوی دارای استقلال کامل اند و از طریق واژه های ربطی بین آنها رابطه های معنایی مختلفی مانند "تاکید، تفسیر، بدل، افزایش ، تصحیح، تضاد، تناوب ، توالی، سببیت ، نتیجه، نفی و همسانی" وجود دارد. جمله ناهمپایه از ترکیب یک جمله واده اصلی و یک یا چند جمله واره وابسته تشکیل می شود که جلمه واره وابسته نسبت به جمله واره اصلی نقشهای نحوی مختلفی ایفا می کند. جمله ناهمپایه با توجه به نقش نحوی جمله واره وابسته نسبت به جلمه واره اصلی به سه دسته تقسیم می شود: جمله ناهمپایه با جمله وارده وابسته اسمی، جمله ناهمپایه با جمله وارده وابسته وصفی، جمله ناهمپایه با جمله واده وابسته قیدی. جلمه خوشه ای از اجتماعی جمله های همپایه و ناهمپایه بوجود می اید. حداقل اجزای ساختمانی یک جمله خوشه ای دو جمله است که یکی از آنها ضرورتا ناهمپایه است . در مرحله بعد با بررسی نظریه های برجسته آموزش زبان مشخص شده است که آموزش و ارائه ساختارهای زبانی به هنگام آموزش ضروری است . بنابراین پس از توصیف و تجزیه و تحلیل جمله های مرکب زبان فارسی این جمله ها از طریق اجرای آزمونهایی بر روی گویشوران زبان فارسی طبقه بندی شده اند. نتیجه هر یک از این آزمونها نشان داده است که فارسی زبانان در برقراری ارتباط زبانی پس از گذر از مرحله استفاده از جمله های ساده به ترتیب جمله های همپایه، ناهمپایه با جمله واده های قیدی، اسمی، وصفی و در نهایت از جمله خوشه ای استفاده می کنند. پس از طبقه بندی، جمله های مرکب زبان فارسی به همان ترتیب فراگیری این جمله های بوسیله اهل زبان، به غیرفارسی زبانان ارائه شد تا تاثیر آموزش علمی و نظام مند این جمله ها در درک مطل خواندن مشخص شود. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داده است که ارائه، آگاهی دادن و تقویت و تکرار جمله های مرکب به ترتیب در سطح متوسط و پیشرفته آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان از طریق متن های محاوره ای، و خواندنی که یک رفتار اجتماعی و یا نکته فرهنگی را به آنها آموزش می دهد، تاثیر فراوانی در افزایش میزان توانایی زبان آموزان در درک مطلب خواندن دارد.